Świadectwo ukończenia czwartej klasy c.k. Seminaryum nauczycielskiego żeńskiego w Przemyślu.

• Pobierz skan str 1. dokumentu w dużym rozmiarze.
• Pobierz skan str 2. dokumentu w dużym rozmiarze.

Transkrypcja

L. 49

1905.

ŚWIADECTWO

c.k. Seminaryum nauczycielskiego żeńskiego w Przemyślu

Panna Stanisława Jadwiga Tarczyńska, urodzona dnia 20 września 1885  w Kaszycach w Galicji, religii rzyms. katol., uczennica klasy czwartej c. k. Seminaryum nauczycielskiego żeńskiego w Przemyślu, w pierwszem półroczu roku szkolnego 1904/05 zachowywała się pod względem obyczajów chwalebnie, przykładała się do nauk z pilnością wytrwałą i poczyniła w nich w tym czasie postępy następujące:

W przedmiotach obowiązkowych:

• W nauce religii: chwalebny
• W pedagogice, a mianowicie w: zadowalający
• W specyalnej metodyce i ćwiczeniach praktycznych: zadowalający
• W języku polskim: chwalebny
• W języku ruskim: zadowalający
• W języku niemieckim: zadowalający
• W geografii: chwalebny
• W historyi i w znajomości konstytucyi państwa i kraju: chwalebny
• W arytmetyce i w nauce form geometrycznych: zadowalający
• W historyi naturalnej: chwalebny
• We fizyce: zadowalający
• W kaligrafii: zadowalający
• W rysunkach wolnoręcznych: chwalebny
• W nauce muzyki i w śpiewie: zadowalający
• W robotach ręcznych: chwalebny
• W gimnastyce: celujący

W przedmiotach nadobowiązkowych:

• W języku francuskim: –
• W grze na fortepianie: –
• W –
• W –

Pisała i utrzymywała wypracowania piśmienne: starannie. Nie była w klasie godzin 31, nie wytłómaczyła się z godzin -. Pobierała stypendium z funduszu – w kwocie – K.

W Przemyślu dnia 30 stycznia 1905.

Dyrektor: Ks. Józef Fałat

Gospodyni klasy: Antonina Mandybur

Oceny

Spróbujmy przeliczyć oceny sprzed ponad 100 lat na współczesną skalę. Stanisława na świadectwie otrzymała 1 ocenę celującą, 7 ocen bardzo dobrych („chwalebny”) i 8 ocen dobrych („zadowalający”), przy czym nieco słabiej wypadała z przedmiotów pedagogicznych, przedmiotów ścisłych, języków obcych oraz muzyki. Całość daje jej średnią 4,56. Z zachowania otrzymała najwyższą możliwą ocenę.

Szkoła

Warto zwrócić uwagę, że ze względu na ogromne zapotrzebowanie w Przemyślu w roku 1906 powołano prywatne seminarium nauczycielskie żeńskie ss. Benedyktynek¹⁾„Sprawozdanie Dyrekcyi Prywatnego Seminaryum Nauczycielskiego Żeńskiego w Przemyślu za rok szkolny 1909/10″, Przemyśl 1910. Stanisława uczęszczała jednak do istniejącej od 1871 r., państwowej placówki. Oba seminaria rezydowały we wspólnych zabudowaniach i zostały zlikwidowane w roku szkolnym 1935 / 1936; wtedy też opublikowano bardzo ciekawą jednodniówkę, jako pamiątkę ostatniego zjazdu wychowanków i nauczycieli szkoły.

Gdzie w czasie nauki mieszkała Stanisława? Bardzo możliwe, że był to internat prowadzony od 1897 r. ²⁾Historia prowincji ss. Felicjanek, str. 3przez ss. Felicjanki na Zasaniu, przy ul. Felicyanek 4. Siostry oferowały wygodne warunki dla 250 dziewcząt. Zachowała się reklama internatu z 1917 r.  ³⁾dr Mieczysław Orłowicz „Ilustrowany przewodnik po Przemyślu i okolicy”, Lwów 1917 r.

Seminaria nauczycielskie oraz internaty są wyczerpująco opisane w arcyciekawym wydawnictwie „Seminarya nauczycielskie w Galicyi. Pogląd na powstanie i rozwój Seminaryów nauczycielskich w Galicyi w pierwszem dwudziestopięcioleciu ich istnienia” (Lwów 1987 r.), do lektury którego serdecznie zachęcam.

Nauczyciele

Dyrektorem podpisanym na świadectwie Stanisławy był ksiądz Józef Fałat, urodzony w Tuligłowach w Galicji 12. września 1841 r., mianowany nauczycielem 26. listopada 1881 r., profesorem 1. sierpnia 1883 r., dyrektorem 20. stycznia 1890 r. Uczył pedagogii, dydaktyki, historii pedagogii, ustaw szkolnych i planów naukowych. ⁴⁾„Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. Seminaryum Nauczycielskiego Żeńskiego w Przemyślu za rok szkolny 1897”, Przemyśl 1897 Oddajmy głos autorom jednodniówki:

Od r. 1887 do 1912 Dyrektorem Seminarjum był ś.p. Ks. Józef Fałat, uczestnik powstania styczniowego, człowiek oddany pracy wychowawczej sercem całem, niestrudzony nauczyciel pedagogiki i serdeczny przyjaciel młodzieży. Cechowała go nadmierna może nawet łagodność i wiara w młodzież, o której dobro troszczył się wytrwale. Grono nauczycielskie, które było świadkiem rozstania się Księdza Fałata z Zakładem pamięta, że to rozstanie było dla czcigodnego starca przeżyciem bardzo ciężkiem i bolesnem. Fakt ten wymownie świadczył o umiłowaniu zawodu i placówki przez długoletniego jej strażnika. Uczennice Ks. Dyrektora opowiadają, jak wykładając pedagogikę nie słyszał dzwonka, zapominał o czasie, nie odczuwał znużenia – lecz z młodzieńczym niemal zapałem głosił potrzebę oddania się pracy wśród ludu dla dobra ojczyzny.

Ustąpił strudzony i ostatki życia spędził u brata swego, malarza Juljusza na Śląsku.⁵⁾„Jednodniówka z okazji zjazdu uczennic i nauczycieli Państw. i Pryw. Seminarjum Naucz. Żeńsk. w Przemyślu dnia 25 czerwca 1936 r.”, str. 15.

Wychowawczynią klasy Stanisławy była Antonina Mandybur. Jest umieszczona w spisie nauczycieli w „Jednodniówce…”; w roku 1936 już nie żyła.

Ciekawostki

W środku pieczęci,znajdującej się w dolnej części dokumentu, umieszczony jest dwugłowy orzeł – herb Cesarstwa Austriackiego, ale nazwa szkoły na pieczęci jest w języku polskim.

Na świadectwie przyklejony jest znaczek opłaty skarbowej w wysokości 30 halerzy.