Stanisława Elżbieta Maria Leśniak (1887 – 1929)

Stanisława Lesniakówna

Zachowały się tylko dwie fotografie Stanisławy Leśniakówny, starszej siostry mojej prababki. Na jedynym zdjęciu portretowym prosto i pewnie patrzy w obiektyw bardzo szczupła kobieta. Ma wysokie czoło, ledwo przykryte śmiesznie podwiniętą, króciutką grzywką i zwracające uwagę wielkie oczy, raczej ciemne, może brązowe? Krótko obcięte włosy lekko rozwiał wiatr. Zdjęcie pochodzi z jakiegoś niezachowanego dokumentu – jest krzywo obcięte, ale widać pieczęć z napisem „Kurator Okręgu Szkolnego Krakowskiego” – to poszlaka, że zostało wykonane prawdopodobnie ok. 1921 r.1) Okręg Szkolny Krakowski (OSK) – jeden z okręgów szkolnych II RP, utworzony rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 18 września 1921 r. o utworzeniu Okręgu Szkolnego Krakowskiego poprzez wyłączenie go z Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Rozporządzenie weszło w życie 14 października 1921 r. (za wikipedią); Stasia miała wtedy około 34 lat.

Stanisława Elżbieta Maria Leśniak urodziła się 17 września 1887 r. w Brzeźnicy, w domu nr 80, gdzie jej ojciec Antoni był nauczycielem w miejscowej, 1-klasowej szkole. Została ochrzczona 2 października ajej rodzicami chrzestnymi został Stanisław Leśniak, rolnik (być może dziadek ze strony ojca) oraz Karolina Czapik z Wadowic.

1887, Brzeźnica – metryka chrztu Stanisławy Elżbiety Marii Leśniak

Była najstarszą z pięciu sióstr Leśniakówien, które przeżyły dzieciństwo. Między Stasią a kolejną siostrą, Zosią, jest zastanawiająca w owych czasach, aż 7-letnia przerwa.Czy to możliwe, że Stasia była pierwszym dzieckiem moich prapradziadków, Ludmiły i Antoniego Leśniaków? Zgodnie z rodzinną tradycją, Antoni i Ludmiła mieli jeszcze dwoje dzieci, synka i córeczkę, które zmarły w dzieciństwie na dyfteryt. Niestety, nie zachowały się w pamięci ani ich imiona, ani kolejność narodzin w stosunku do pozostałych dzieci. Mogło być tak, że Stasia była najstarsza, a bezimienna dwójka urodziła się jeszcze przed narodzinami Zosi. Potrzebna jest kwerenda w parafii w Marcyporębie, do której w tamtych czasach należała Brzeźnica – a tam, ze względu na zatrudnienie ojca w miejscowej szkole, dzieci się zapewne urodziły – aby definitywnie wyjaśnić tą kwestię.

Stanisława uczęszczała do Prywatnego Seminaryum Nauczycielskiego Żeńskiego prof. Preisendanza w Krakowie2)Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Franciszka Preisendanza w Krakowie swoje powstanie w 1899 r. zawdzięcza staraniom profesora seminarium nauczycielskiego żeńskiego w Krakowie – Franciszka Preizendanza. Początkowo miało jedynie 2 niższe kursy, w roku szkolnym 1901/1902 funkcjonowało już w pełnym 4-kursowym zakresie. W 1908 r. profesor przekazał seminarium Towarzystwu Szkoły Ludowej. W 1921 r. z powodu reformy przekształcono szkołę w pięcioletnie seminarium nauczycielskie. W 1931 r. zlikwidowano je w wyniku reformy tworząc licea pedagogiczne, przyjmujące absolwentów czteroletniego gimnazjum ogólnokształcącego. Przy seminarium zorganizowano wówczas klasy gimnazjalne i licealne. Po II wojnie światowej mimo prób reaktywacji szkoła nie podjęła działalności. źródło. Zachowało się jedno jej świadectwo z pierwszego semestru klasy drugiej z 1904 r.; jako ze seminarium było 4-letnie, Stanisława musiała uczęszczać do niego w latach 1902 – 1906.

Przyznanie dodatku dla Stanisławy Leśniak
Przyznanie dodatku dla Stanisławy Leśniak

Pracowała jako nauczycielka. Jest wymieniona w szematyzmach z lat 1907 – 1914 na posadzie w Brodach. W rodzinnych dokumentach zachowała się również decyzja Rady Szkolnej Okręgowej w Wadowicach z 30 stycznia 1915 r., przyznająca jej roczny dodatek do pensji w wysokości 200 Koron. W tym czasie Stasia nadal była nauczycielką przy czteroklasowej szkole w Brodach. Prawdopodobnie tam mieszkała – za tą przesłanką przemawia fakt, że w zasadzie Stasia nie występuje na licznych fotografiach rodzinnych z Błażkówki z tamtych lat.

Stanisława od dzieciństwa była słabego zdrowia. Nigdy nie założyła rodziny; podobno ze względu na wrodzoną wadę serca nie nadawała się do rodzenia dzieci i zadecydowano, że nie wyjdzie za mąż. Co ciekawe, jako jedyna z sióstr najprawdopodobniej nie otrzymała od rodziców kawałka ziemi na Błażkówce.

NN, Ludmiła Rejda, NN, Kazimiera Leśniak, Janina Leśniak, Stanisława Leśniak
NN, Ludmiła Rejda, NN, Kazimiera Leśniak, Janina Leśniak, Stanisława Leśniak

Nie wiadomo, jak długo pracowała w zawodzie. Jej stan zdrowia pogarszał się coraz bardziej. Drugie zdjęcie, na którym z całą pewnością można ją rozpoznać, zostało zrobione prawdopodobnie niedługo przed śmiercią Stasi. Z całą pewnością nie żył już wtedy jej ojciec Antoni – widoczna na zdjęciu matka Ludmiła nosi żałobę – więc musiało zostać wykonane w 1924 r. lub później. Stasia jest tu wyraźnie starsza, niż na zdjęciu portretowym, chyba jeszcze szczuplejsza, niż wcześniej.

Stanisława odeszła 8 czerwca 1929 r., zaledwie 5 lat po śmierci ojca, w wieku niespełna 42 lat. Została pochowana na cmentarzu w Zebrzydowicach, we wspólnym grobie z Antonim.

Grób Antoniego i Stanisławy Leśniak
Grób Antoniego i Stanisławy Leśniak

Linia czasu

  • 18.IX.1887 – narodziny, Brzeźnica
  • 1902 – 1906 – nauka w Prywatnym Seminaryum Nauczycielskim Żeńskim im. prof. F. Preisendanza w Krakowie
  • 1906 – 1913 – nauczycielka w Brodach
  • 08.VI.1929 – śmierć
  • 1929 – pochówek, cmentarz w Zebrzydowicach

Przypisy

Przypisy
1  Okręg Szkolny Krakowski (OSK) – jeden z okręgów szkolnych II RP, utworzony rozporządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 18 września 1921 r. o utworzeniu Okręgu Szkolnego Krakowskiego poprzez wyłączenie go z Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Rozporządzenie weszło w życie 14 października 1921 r. (za wikipedią)
2 Prywatne Seminarium Nauczycielskie Żeńskie Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Franciszka Preisendanza w Krakowie swoje powstanie w 1899 r. zawdzięcza staraniom profesora seminarium nauczycielskiego żeńskiego w Krakowie – Franciszka Preizendanza. Początkowo miało jedynie 2 niższe kursy, w roku szkolnym 1901/1902 funkcjonowało już w pełnym 4-kursowym zakresie. W 1908 r. profesor przekazał seminarium Towarzystwu Szkoły Ludowej. W 1921 r. z powodu reformy przekształcono szkołę w pięcioletnie seminarium nauczycielskie. W 1931 r. zlikwidowano je w wyniku reformy tworząc licea pedagogiczne, przyjmujące absolwentów czteroletniego gimnazjum ogólnokształcącego. Przy seminarium zorganizowano wówczas klasy gimnazjalne i licealne. Po II wojnie światowej mimo prób reaktywacji szkoła nie podjęła działalności. źródło
Zostaw odpowiedź

Twoj adres e-mail nie bedzie opublikowany.

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Accept Read More